Jeleń szlachetny — jak wygląda?

Jeleń szlachetny to jeden z największych gatunków osiadłej zwierzyny płowej. Cechuje go silna harmonijna budowa ciała. Okrywa włosowa zmienia się w maju/czerwcu, a później we wrześniu/październiku. Letnia suknia jest rudawo-brunatno-czerwona. Zimą staje się dłuższa i gęstsza. Dodatkowo u byków, które ukończyły 3 rok życia, na szyi oraz karku tworzy się gęsta grzywa. Wtedy wytwarza się też drugie poroże.

 Na pośladkach znajduje się wydłużona plama, którą myśliwi nazywają lustrem. W sezonie letnim przybiera ona brązowo-żółtą barwę, a zimą biało-żółtą. Cielęta mają rudobrunatny kolor, na bokach znajdują się żółto-białe plamki. Od górnej strony karku biegną ciemniejsze włosy. Pasmo sięga aż do grzbietu. Samice mają 2 pary sutek.

Ogon jest stosunkowo krótki, ma 10 — 15 cm. Znajdują się na nim wydzieliny gruczołu ogonowego. Z kolei gruczoły piętowe są umieszczone poniżej stawu skokowego tylnych badyli. Do znakowania terytorium służą gruczoły przedoczodołowe. Są one umieszczone w dole gruczołów łzowych. Dzięki nim jelenie komunikują się między sobą. Do cech charakterystycznych zwierzęcia zalicza się m.in. grandle, czyli szczątkowe kły. Występują one w górnej szczęce. Niektórzy robią z nich ozdoby.

Jelenie — jaki prowadzą tryb życia i gdzie można je spotkać?

W Polsce jelenie można spotkać w większych kompleksach leśnych. Dobrze czują się w lasach liściastych, mieszanych, plantacjach drzew iglastych, a także na terenach porośniętych litym drzewostanem. Zwierzęta zasiedlają miejsca, w których znajdują się powierzchnie trawiaste. Najczęściej zimują w borach sosnowych. Wiosną wybierają szuwary oraz łąki, a latem lasy dębowo-bukowe.

Gdy panuje spokój, jeleń jest najbardziej aktywny rano, najmniej nocą. Człowiek, owady oraz drapieżniki zakłócają jego naturalny rytm. Zwierzęta śpią od 60 do 100 minut na dobę. Jeśli chodzi o aktywność roczną, to jest ona największa latem, spada zimą.

Jeleń to zwierzę stadne. System społeczny tego gatunku opiera się na matriarchacie. Samice opiekują się młodymi do 3 roku życia. Samce wykazują niższy poziom stadności. Chmara składa się z łani i jej potomstwa — tego, które urodziło się w tym roku oraz w poprzednim. Do grupy dołączają się czasem samotne zwierzęta.

W maju i w czerwcu łania rodzi młode. W tym czasie wypędza jednoroczne jelenie. Żyją one samotnie albo na obrzeżach terytorium matki. Gdy na świecie pojawią się cielęta, starsze potomstwo powraca. Samce zrywają wcześniej więzy z matką niż samice. Dołączają do męskiej chmary, w której przebywają przez większą część roku. Na uwagę zasługuje fakt, że najlepsze terytoria są zajęte przez łanie zajmujące się potomstwem. Byki zajmują peryferie. Wśród nich widoczna jest hierarchia dominacji. Znika ona po zrzuceniu poroża i formuje się na nowo po jego odbudowie. Walki toczą jedynie 7-9 jelenie w trakcie rui.

Jeleń — okres godowy, czyli rykowisko

Okres godowy jelenia nazywa się rykowiskiem. Rozpoczęcie godów zależy od lokalnej populacji oraz pogody. Najczęściej przypada on na drugą połowę września. Często ryczących samców można usłyszeć już pod koniec sierpnia. W tym okresie byki i łanie przybywają do jednego miejsca.

Samce wabią partnerki głosem. W ten sposób odstraszają one inne byki albo wzywają je do walki. Aby zdobyć łanię, splatają się porożami, starając się siłą wykręcić głowę rywala. Zwycięzca przejmuje gromadę, a przegrany musi się oddalić.

Okres godowy trwa ok. 4 tygodnie. Potem samice i samice rozchodzą się do swoich ostroi. Regenerują się po ciężkim wysiłki, a następnie łączą się ze swoimi chmarami. Łanie spodziewające się potomstwa tworzą swoje grupy. Ciąża trwa ok. 230 dni. W maju — czerwcu rodzą się mioty. Najczęściej ciąże są pojedyncze, rzadziej bliźniacze. Młode żywią się mlekiem matki przez ok. 8 miesięcy. Stają się samodzielne między 24 a 36 miesiącem życia.

Jeleń szlachetny — jak wygląda?

Polowanie na jelenie odbywa się zbiorowo oraz indywidualnie. Na byki poluje się od 21 sierpnia do końca lutego. Na łanie od 1 września do 15 stycznia, a na cielęta od 1 września do 20 lutego. Na jelenie-byki i łanie gatunku sika można polować od 1 października do 31 grudnia.

Aby upolować byka, potrzebne są uprawnienia selekcjonerskie. W pozostałych przypadkach wystarczą uprawnienia podstawowe. W trakcie polowania w odległości 100-200 m od zwierzęcia używa się broni myśliwskiej wyposażonej w gwintowaną lufę (kniejówka, ekspres, sztucer, dryling). Strzały z odległości 40 metrów oddaje się z broni gładkolufowej (jednorurka, dubeltówka, bok, dryling). Dozwolone jest korzystanie z myśliwskiej amunicji kulowej.